Τα στάδια γλωσσικής ανάπτυξης ενός παιδιού
Η ανάπτυξη του λόγου στα παιδιά αποτελεί μια σημαντική αλλά και εντυπωσιακή διαδικασία, η οποία ξεκινά από τη βρεφική ηλικία και ολοκληρώνεται κατά τα πρώτα εφηβικά του χρόνια.
Σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα το παιδί είναι σε θέση να αποκτήσει τις βασικές δομές (σημασιολογικές, φωνολογικές, συντακτικές, και μορφολογικές) μέσα από το οικογενειακό του περιβάλλον, μόνο με την αυθόρμητη χρήση της γλώσσας, χωρίς να προβούν σε ιδιαίτερες ενέργειες για την εκμάθηση της.
Η παραγωγή του λόγου σε κάθε άνθρωπο γίνεται με την κατάλληλη χρήση των αρθρωτών (χείλη, γλώσσα, δόντια). Πιθανόν αιτίες που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στην όλη διαδικασία είναι ο στοματοκινητικός συντονισμός και οι ανατομικές ανωμαλίες όπως είναι οι σχιστίες και η κακή οδοντική σύγκλιση.
Παρακάτω παραθέτονται εν συντομία τα στάδια γλωσσικής ανάπτυξης ενός παιδιού.
- 4- 7 μηνών: Το παιδί γελάει και όταν ακούει ήχους ανταποκρίνεται με ήχο. Μπαμπαλίζει αμφίδρομα προς άτομα, κυρίως όμως τους γονείς . Μπορεί να μιμηθεί κάπως τους ήχους που ακούει και βαβίζει. Χρησιμοποιεί ήχους -φωνήματα για να δηλώσει συναίσθημα.
- 8- 12 μηνών: Το παιδί μπαμπαλίζει επί σκοπώ και αρχίζει να παράγει κάποια σύμφωνα. Κάνει χειρονομίες και λέει μπαμπά και μαμά. Αρχίζει να χρησιμοποιεί βασικά επιφωνήματα όπως το "Ω".
- 1- 2 έτη: Το λεξιλόγιο του παιδιού αυξάνεται και μιμείται φωνήματα άλλων. Μιμείται και επαναλαμβάνει λέξεις και αρχίζει να λέει τα πρώτα ονόματα γνωστών και συγγενών. Αρχίζει να λέει φράσεις να απαντάει και να ρωτάει σε απλές ερωτήσεις καθώς και να ζητάει πράγματα.
- 2-3 έτη: Η ομιλία του είναι κατανοητή κατά το ήμισυ τουλάχιστον από αγνώστους. Χρησιμοποιεί τουλάχιστον 200 λέξεις και λέει το όνομα του. Είναι σε θέση να ονομάζει σχεδόν όλα τα απλά αντικείμενα, να παρακολουθεί μια ιστορία με εικόνες, να ονομάζει βασικά ρούχα και μέλη του σώματος και να χρησιμοποιεί αντωνυμίες όπως "εγώ, εσύ, εμείς…….". Χρησιμοποιεί τον πληθυντικό αριθμό και ερωτήσεις με τη χρήση του "Πού; Τι;".
- 3-4 έτη: Το λεξιλόγιο του παιδιού έχει αυξηθεί περίπου στις 1500 λέξεις κάνοντας φράσεις με 4-5 λέξεις και η ομιλία του είναι κατανοητή στο σύνολο της από αγνώστους. Αντιλαμβάνεται βασικά χρώματα και χρησιμοποιεί τουλάχιστον 3 τοπικά επιρρήματα. Είναι σε θέση να μιλάει στον αόριστο, στον μέλλοντα, να περιγράφει μια εικόνα και να κάνει ερωτήσεις με το «Γιατί ;». Eπίσης χρησιμοποιεί τις έννοιες "δικό σου, δικό μου" και μετράει μέχρι το 10.
- 4-5 έτη: Η ομιλία του πια είναι πλήρως κατανοητή, τραγουδάει και οι προτάσεις του αποτελούνται από 5- 6 λέξεις . Χρησιμοποιεί τον μέλλοντα και ρωτάει με ερωτήσεις καθώς επίσης μπορεί να διηγηθεί μια ιστορία.
- 5- 7 ετών: Στην ηλικία αυτή πλέον το παιδί χρησιμοποιεί τον "κοινωνικοποιημένο λόγο", δηλαδή είναι σε θέση πια να ανταλλάσσει γνώμες με άλλα άτομα και να χρησιμοποιεί σωστά τους συντακτικούς και τους γραμματικούς κανόνες αλλά και τους χρόνους των ρημάτων.
Ηλικία
|
Δικαιολογημένα δεν εκφέρει ή αντικαθιστά |
3 ετών και 6 μηνών – 4 ετών |
Θ, δ, τσ, τζ, ρ |
4 ετών - 4 ετών και 6 μηνών |
Τσ, τζ, ρ |
4 ετών και 6 μηνών – 5 ετών και 6 μηνών |
Ρ |
Βέβαια να τονισθεί πως κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης και ενδέχεται να υπάρξουν και καθυστερήσεις.
Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί παίζει καθοριστικό παράγοντα στην ομιλία του. Ένα παιδί το οποίο δέχεται πλούσια οπτικά και γλωσσικά ερεθίσματα πολύ πιθανόν να εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο.
Οι γονείς, επίσης, που ασχολούνται με το παιδί τους που παίζουνε παιχνίδια, τραγουδάνε, διαβάζουνε και του μιλάνε το βοηθούνε να μιλήσει ταχύτερα και με μεγαλύτερη άνεση.
Όποια ηλικία και αν έχει το παιδί, καλό είναι ένας γονιός να συμβουλευτεί έναν ειδικό αν:
- Η φωνή του παιδιού είναι μονότονη, πολύ δυνατή ή πολύ σιγανή και αν η χροιά της δεν είναι ανάλογη με την ηλικία και στην εφηβεία αν δεν είναι ανάλογη με το φύλο του.
- Αν το παιδί μιλάει με τη μύτη.
- Αν δυσκολεύεται να αρχίσει μια φράση ή επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις.
- Αν ξαφνικά και απότομα σταματήσει να μιλάει ή η ομιλία και ο λόγος του αντί να βελτιώνονται, χειροτερεύουν.
- Αν το παιδί, έχοντας μια αντικειμενικά μικρή δυσκολία ενοχλείται πολύ και το συζητά επίμονα με τους γονείς του.
Για αυτό γονείς παίξτε, τραγουδήστε, μιλήστε, χορέψτε, καθίστε στο χαλί με το παιδί σας , ζητήστε του να διαλέξει το παιχνίδι που του αρέσει και απλά ακολουθήστε το στο δικό του τρόπο και τους δικούς του κανόνες.