ΒΕΛΕΣΤΙΝΟ καιρός

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ο "κούρος" των κτηνοτρόφων

Ο κούρος ή κούρεμα των προβάτων (Τουντιάρι) - Του Δημήτρη Παπαδάμ
Ο "κούρος" των κτηνοτρόφων

Οι βλάχοι περιβολιώτες κτηνοτρόφοι δεμένοι με το ορθόδοξο θρησκευτικό συναίσθημα δεν ξεχνούν να αναβιώνουν τις συνήθειες σε κάθε περίσταση και εκδήλωση. Τα κοπάδια τους είναι ταγμένα στον προστάτη Άγιο των ζώων, Άγιο Μόδεστο. Έτσι λοιπόν το κατανυκτικό διάστημα από τις απόκριες μέχρι και την πεντηκοστή οι συνήθειες είναι πολλές. Τη Μεγάλη Πέμπτη σε ένδειξη πένθους κρεμούν κουδούνια στα ζώα τους και με την κόκκινη βαφή των αυγών τα ραντίζουν.

Το κούρεμα των προβάτων είναι μια μεγάλη γιορτή πολύ καλά δεμένη με τον κτηνοτροφικό τρόπο ζωής, είναι όπως θα λέγαμε η γιορτή των προβάτων. Η γιορτή αυτή λαμβάνει χώρα το Μάϊο όπου κάθε κτηνοτρόφος προσκαλεί φίλους και συγγενείς να τον βοηθήσουν στο δύσκολο αυτό έργο και μετά ακολουθεί γλέντι και μεγάλο φαγοπότι. Το κούρεμα είναι μια δύσκολη διαδικασία αφού χρειάζονται πολλά χέρια με τεχνική και σωματική δύναμη ενώ τα πρόβατα πολλές φορές είναι δύστροπα.

Η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι το μαλλί των προβάτων είναι ποτισμένο με λίπος (σαριά) και έτσι το ψαλίδι που είναι το βασικό εργαλείο να μη μπορεί εύκολα να εισχωρήσει στα μαλλιά. Είναι επιτακτική ανάγκη να κουρευτούν τα ζώα με κύριο σκοπό το ξαλάφρωμα ώστε να μην υποφέρουν από την καλοκαιρινή ζέστη καθώς και να διατηρούνται καθαρά χωρίς εστίες μικροβίων επάνω τους.

Από μέρες πριν ετοιμάζονται τα προβατοψάλιδα που τροχίζονται με μαλακό ακόνι. Για το πότε θα κουρέψει ο κάθε κτηνοτρόφος προηγείται ένα πρόγραμμα για να μπορέσει να πάει ο ένας στον άλλο. Την άνοιξη προηγείται το κολοκούρεμα (σουιλιάρι) που είναι ο καθαρισμός ουράς, κοιλιάς και ποδιών. Οι μεγαλύτεροι πιάνουν πολύ πρωί τα ψαλίδια τους και τα προτάσουν προς την ανατολή του ηλίου, κάνουν το σταυρό τους και με θρησκευτική ευλάβεια προσεύχονται λέγοντας το "Πάτερ ημών" και ξεκινούν. Ο λόγος που κοιτάζουν στην ανατολή είναι ότι ο Χριστός στα μέρη της ανατολής γεννήθηκε, θαυματούργησε, θανατώθηκε και αναστήθηκε.

Το κούρεμα ξεκινά από τους πιο μεγάλους σε ηλικία πιάνοντας τα πιο ήρεμα ζώα και αρχίζουν να κουρεύουν σαν πιο πεπειραμένοι ενώ οι νεώτεροι παρακολουθούν για να μαθαίνουν. Τα αστεία από την αρχή ως το τέλος πολλά, το τσίπουρο με τους εκλεκτούς μεζέδες άφθονο. Τυχόν μικροτραυματισμοί των ζώων αντιμετωπίζονται με στάχτη που έχει ετοιμαστεί πριν ξεκινήσουν. Οι ανύπαντροι της παρέας δεν κουρεύουν ποτέ μαύρα (λάϊα) πρόβατα.

Όταν κατά διαστήματα σταματά η οχλαγωγία ή πολυφωνία ακούγονται να χτυπούν μελωδικά τα ψαλίδια σαν χτυπήματα από το ράμφος των πελαργών. Εκτός από αυτούς που κουρεύουν εξίσου κουράζονται και αυτοί που αναλαμβάνουν να πιάνουν τα ζώα και να τα οδηγήσουν στο χώρο κουράς ενώ τα ζώα είναι απείθαρχα. Ένα δύσκολο ρόλο και υποχρέωση στην όλη διαδικασία έχουν και αυτοί που έχουν ορισθεί να σουβλίσουν και να ψήσουν τα αρνιά που προορίζονται για το τραπέζι που ακολουθεί. Είναι αρκετά συνηθισμένο και κάπως αστείο μετά το κούρεμα να μην γνωρίζουν οι νοικοκυραίοι τα ζώα τους τις πρώτες μέρες, ακόμη και πιο αστείο όταν δεν γνωρίζονται μεταξύ τους και χτυπιούνται. Τα ζώα φαίνονται να είναι τα μισά, νιώθουν ανάλαφρα, τρέχουν και χοροπηδούν με μεγάλη άνεση.

Μόλις τελειώσουν τη διαδικασία τοποθετούν μέσα στο καρδάρι τα ψαλίδια τους σταυρωτά και τα ράνουν με αγιασμό και στην πορεία αγιάζουν το κοπάδι.

Όποιος δεν έχει δικά του πρόβατα πηγαίνει να κουρέψει σε κάποιον και η αμοιβή του είναι να πάρει μία ποσότητα μαλλιών για τις ανάγκες του σπιτιού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι οικογένειες με ανύπαντρες κόρες παλιότερα συνήθιζαν να παραγγέλνουν στους κτηνοτρόφους να τους τροφοδοτήσουν με μαλλιά καλής ποιότητας να φτιάξουν τα μάλλινα ρούχα και σκεπάσματα για τις προίκες.

Έτσι τελειώνει η διαδικασία του "κούρου" και τα ζώα συνεχίζουν την παραγωγή τους.